Αιολική Γή και Ο Πλατωνικός Έρωτας

Το μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη Αιολική Γη πρωτοδημοσιεύεται το 1943 στην Ελλάδα. Παιδί Ελλήνων της διασποράς, έιναι ακόμα έφηβος όταν αυτός και η οικογένεια του φεύγουν από την Μ. Ασία ύστερα από το ξέσπασμα του Νεοτουρκικού κινήματος στις αρχές του 20ου αιώνα. Μέσα από το βιβλίο ο συγγραφέας περιγράφει την απλή, και πολλές φορές μαγική ζωή (όπως πλαισιώνεται μέσα από την παιδική συνείδηση), του ίδιου και της οικογένειας του στο κτήμα του παπού και της γιαγιάς, στα Κιμιντένια, πριν το ξεριζωμό.

Ένα θέμα με το οποίο καταπίανεται το βιβλίο είναι ο πλατωνικός έρωτας που περιβάλλει την ζωή των δύο αδερφών, Πέτρου και Άρτεμης. Παιδία ακόμα, μπαίνουν στην προεφηβική ηλικία και τα δύο αδέρφια αρχίζουν να αναπτύσουν μια έλξη, η οποία κυρίως γεννίεται λόγω της αδελφικής τους σχέση. Πάρακατω είναι ένα αξιοσημείοτο απόσπασμα που φανερώνει τις ερωτικές διαθέσεις κυρίως του Πέτρου προς την αδερφή του.

Όμως το κορμί της τώρα είναι ζεστό. Ολοένα σφίγγεται απάνω στο δικό μου. Ανοίγω τα χέρια μου να την αγκαλίασω, να δέι πως την αγαπώ, πως είμαι πλαί της και να μη φοβάται. Φορά ένα ψιλό νυχτικό που έχει ανέβει πάνω απ' τα γόνατα της. Ασυναίσθητα το χέρι μου σέρνεται κάτω από το ρούχο να βρει τη σάρκα που τρέμει, να την ησυχάσει. Τι ζεστά που είναι κεί! Τι ζεστά που είναι. Ένα περίεργο αίσθημα, άγνωστο, περνά απ' την αφή, απ' τις άκρες, τα δάχτυλα, πάει στις φλέβες και σιγά- σιγά χύνεται μέσα τους, τις γεμιζει απ' το πρώτο ξύπνημα, τις γεμίζει ρίγος.

Από αυτό το κομμάτι διαγράφεται η άγουρη ακόμα επαφή του παιδιού με την ερωτική του πλευρά. Η πρωτόγνορη αυτή αίσθηση βρίσκει δίεξοδο στην οικιότερη επαφή του μικρού Πέτρου- την αδερφή του. Ο Βενέζης περιγράφει αυτό το συναισθηματικό αλλά και αισθηματικό αφύπνισμα με την τρυφερότητα και αθωότητα που διακατέχει τα παιδιά. Καταφέρνει να αποδώσει την στγμή της πρώτη γνωριμιάς του παιδιού με το σώμα του.

Μέσα από την Άρτεμη η ανάγκη του έρωτα μετουσιώνεται σε μια ακατέργαστη δύναμη η οποία κορυφώνεται μέσα από το φόβο της απόρριψης. Συγκεκριμένα, η Άρτεμης βιώνει πολύ έντονα την επιθύμια της για να αγαπηθεί μέσα από το πρόσωπο του νεαρού κυνηγού του χωριού. Όταν αντιλαμβάνεται πως αυτός δεν τρέφει τα ίδια αισθήματα γι' αυτήν, αλλά αντιθέτως για κάποια άλλη, βγαίνει από μέσα της μια άλλη πλευρά, πιο άγρια και διεκδικητική. Για παραδειγμά, όταν πηγαίνει στο κτήμα των Βηλαρών για να δει από κοντά την Ντόρις, τον κρυφό έρωτα του κυνηγού, έρχεται αντιμέτωπη με το ανήλεο αισθήμα της ερωτικής ζήλιας. Συγκεκριμένα, το κορίτσι ζητά να δει την Ντόρις, την οποία ερωτεύτηκε και ο μικρός της αδερφος, αλλά ο κυνηγός δεν την αφήνει να μπει μέσα στο αρχοντικό. Έτσι, όταν της φωνάζει να φύγει, η Άρτεμης,

δαγκάνει τα χείλια που τρέμουν και, ανίκανει πια να βαστάξει άλλο και να μην κλάψει, χτυπά τον κυνηγό στο πρόσωπο με δύναμη κ' ύστερα χύνεται στο μονοπάτι του γυρισμού.

Ο Βενέζης επιτυγχάνει να παραστήσει άψογα τη ψυχολογική κατάσταση του ερωτευμένου κοριτσιού που για πρώτη φορά αντιμετωπίζει την απόρριψη και την ρίξη του εγώ. Ο εγωισμός του παιδιού ισοπεδώνεται μπροστά στο μη ανταποκρινόμενο ερωτικό της καλεσμα. Ο κόσμος δεν περιστρέφεται πλέον γύρω από την Άρτεμη, υπάρχει και έξω από αυτήν, και χωρίς αυτή. Μέσα από αυτό το μικρό κομμάτι ο συγγραφέας κατάφερε να μεταδώσει αυτό το εξευτελιστικό κομμάτι του πλατωνικού έρωτα της Άρτεμης προς τον κυνηγό. Κυρίως έδειξε πως υπάρχει μια πιο σκοτεινή πλευρά στον έρωτα και διαφένεται μέσα από την διεκδικητικότα και την ζήλεια. Ο Βενέζης διεισδύει ακόμα πιο βαθία στον εσωτερικό κόσμο του ερωτευμένου κοριτσιού με την ωμή παρουσίαση της ευχή της για τον θάνατο την Ντόρις,

Αχ, ας ήταν να πεθάνει! Να πεθάνει και να μη γυρίσει πίσω, αυτή που πήρε τη σπηλία, που πήρε τον κυνηγό, που πήρε το μικρό αδερφό της.

Εδώ ο σπαραγμός του παιδιού μετατρέπεται σε εκδικητικότητα προς το πρόσωπο που έφερε την δυστυχία του. Έτσι εμφανίζεται για πρώτη φορά στην συνείδηση της Άρτεμης ο θανάτος ως μέσο καταστροφής του αντίζηλου ερωτικού προσώπου.

Κάπως έτσι, ο πλατωνικός έρωτας της Αιολικής Γης μάχεται να σωθεί από τα 'απληστα ακόμα χέρια των δύο ερωτευμένων αδερφών.

* Εικόνα: June is Dead της Eleanor Brickdale

#βιβλία