Όνειρο στο Κύμα- Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ένα από τα ωραιότερα ερωτικά διηγήματα είναι αυτό του Έλληνα λογοτέχνη, Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, Όνειρο στο Κύμα. Ο αφηγητής του διηγήματος, δικηγόρος πλεόν, αναπολεί τα νιάτα του και αφηγείται στον αναγνώστη την πιο σημαδιακή στιγμή της ζωή του. Έτσι ξεκινά η ιστορία,

Ημήν πτωχόν βοσκόπουλον εις τα όρη. Δεκαοκτώ ετών, και δεν είξευρα ακόμη άλφα. Την τελευταίαν φορά όπου εγεύθην την ευτυχίαν ήτον το θέρος εκείνο του έτους 187...

Το βοσκόπουλο αυτό είχε μία κατσίκα που ονόμασε Μοσχούλα και ήταν η αγαπημένη του. Το ίδιο όνομα είχε και η ανιψιά του κυρ Μόσχου, η Μοσχούλα η οποία ήταν τότε δεκαέξι ετών. Από εδώ διαγράφεται η υποσυνείδητη σύνδεση του αφηγητή με την νεαρή Μοσχούλα, μιας και δίνει το όνομα της αγαπημένης του στην ευνοούμενη του κατσίκα. Από το διήγημα όμως, φαίνεται πως ο ίδιος δεν αντιλαμβάνεται την σύνδεση που υπομονεύει την συμπάθεια του για τις δύο Μοσχούλες. Στο παρακάτω απόσπασμα σκιαγραφείται η διάχυτη σύνδεση που είχε με την κατσίκα του,

Μίαν ημέραν, δεν ειξεύρω πώς, ενώ εμέτρουν καθώς εσυνήθιζα τας αίγας μου, Η Μοσχούλα, η ευνοούμενη μου κατσίκα, είχε μείνει οπίσω και δεν ευρέθη εις το μέτρημα. (...) Εάν έλειπε άλλη κατσίκα, δεν θα παρετήρουν αμέσως την ταυτότητα, αλλά μόνον την μονάδα που έλειπε* αλλά η απουσία της Μοσχούλας ήτον επαισθητή. Ετρόμαξα.

Πριν από αυτό το σημείο, ο πρωταγωνιστής παρομοιάζει την 'αίγα' του με την ανιψιά του κυρ Μόσχου, η οποία ομοιάζει με την μικρήν στεφράν αίγα, την λεπτόσωμον και λεπτοφυή, Αυτή η σύνδεση της αίγας με την Μοσχούλα εξηγεί και την έντονη δυσφορία που νίωθει πόλις αντιλαμβάνεται το χαμό της κατσίκας.

Ενώ είναι προφανές πως υπάρχει ένα αίσθημα έλξης προς την νεαρή κοπέλα, το βοσκόπουλο δεν δείχνει κανένα σημάδι ενδιαφέροντος προς την Μοσχούλα. Αντιθέτως, τη μέρα που έχασε την κατσίκα του και φώναζε το όνομα της, η κοπέλα τον άκουσε και τον ρώτησε τι είχε συμβεί. Αυτός απάντησε με απότομο τρόπο,

- Φωνάζω εγώ την κατσίκα μου την Μοσχούλα...! Με σένα δεν έχω να κάμω!

Ως επόμενο, η μικρή κλείνει την πόρτα της και εξαφανίζεται. Φαίνεται πως ο νέος συνδέει το πρόσωπο του πόθου του με τον φόβο. Γι' αυτό μάλλον κι είναι απότομος και απόμακρος μαζί της. Έτσι, όταν μια νύχτα τη βλέπει να λούεται μέσα στην θάλασσα μόνη της, η πρώτη του αντίδραση είναι η φυγή. Εντούτοις, παραμένει εκέι, βλέπωντας από μακρία την Μοσχούλα, ενώ συνάμα κάνει σχεδία στο μυαλό του για το πως πρέπει να δράσει. Ίσως ως υποσεινήδητος μηχανισμός αυτός ο σύντομος χρόνος συλλογισμού, του επιτρέπει να παραμείνει περισσότερο στον τόπο όπου βρίσκεται η αγαπημένη του. Όπως και ο ίδιος ομολογεί, η περιέργεια δεν μου έλειπε, κ ετσι έσκυψα να ιδώ την κολυμβώσαν νεανίδα.

Ήτον πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρο επιπλέον εις το κύμα* ήτον νηρηίς, νύνφη, σειρήν, πλεούσα ως πλέει ναυς μαγική, η ναυς των ονείρων...

(...)

Είχα μείνει χάσκων, εν έκστασει, και δεν εσκεπτόμην πλέον τα επίγεια.

Η παραπάνω σκηνή είναι μια από τις πιο όμορφες περιγραφές αθώου ερωτισμού, κυρίως λόγο την αγνότητας του αισθήματος του αφηγητή. Η ανάγκη του νεαρού να φτάσει την Μοσχουλά είναι τόσος, ώστε επιθυμεί τον κίνδυνο της κοπέλας για να πάει να τη σώσει. Κι έτσι γίνεται. Η νεαρή πνίγεται και ο νέος πέφτει μέσα στην θάλασσα για να τη σώσει. Όταν καταφέρνει να την πίασει και να την σώσει. Άφου αισίος σώζει τη νεαρή δηλώνει,

Ημήν ο άνθρωπος, ώστις κατόρθωσε να συλλάβη με τας χείρας του προς στιγμήν εν όνειρον, το ίδιον το όνειρον του...

Το όνειρο του αφηγητή παίρνει μορφή μέσα από την επαφή του με το σώμα της αγαπημένης. Τότε για μια στιγμή κατάφερε να αγγίξει κυριολεκτικά τον πόθο του. Κατάφερε να ζωντανέψει τα συναισθήματα του, να τα νιώσει πάνω του. Έτσι, μετουσιώθηκε το όνειρο του, πάνω στο κύμα.

* Painting The Kiss by Gustav Klimt

#βιβλία