Η Συνείδηση στο Αμάρτημα της Μητρός μου

H συναίσθησις του αμαρτήματος, η ηθική ανάγκη της εξαγνίσεως και το αδύνατον της εξαγνίσεως αυτού, τι φρίκτη και αμείλικτος Κόλασις!

Ο σκοτεινός κόσμος της ανθρώπινης συνείδησης.

Το γνωμικό του Άγγλου συγγραφέα Τζόν Μίλτον '' The mind is its own place and in itself, can make a Heaven of Hell, and a Hell of Heaven''(= ο νους μπορεί να δημιουργήσει είτε κόλαση είτε παράδεισο), εμπεριέχει την ουσία της ανθρώπινης συνείδησης. Συγκεκριμένα, η νόηση πλάθει τον κόσμο του κάθε ανθρώπου. Ο Έλληνας συγγραφέας Γεώργιος Βιζυηνός στο διήγημα του Το Αμάρτημα της Μητρός μου, εξιστορεί την παιδική του ηλικία αναδυόμενη μέσα από την εμμονική

προσκόληση της μάνας προς την μικρή αδελφή. Μέσα από αυτό αναδύεται η συνείδηση της μητέρας του, η οποία είναι βυθισμένη στην κόλαση. Το διήγημα ξεκινά με τον συγγραφέα να αναφέρεται στην ιδιαίτερη αδυναμία που έδειχνε η μάνα στην κόρη της,

Άλλην αδελφήν δεν είχομεν παρά μόνον την Αννιώ. Ήτον η χαιδεμένη της μικράς ημών οικογενείας και την ηγαπώμεν όλοι. Αλλ' απ' όλους περισσότερον την ηγάπα η μητήρ μας.

Ακολούθως στο διήγημα ο συγγραφέας αναφέρει διάφορες συμπεριφόρες της μητέρας προς την αδερφή οι οποίες δικαιολογούν το συμπέρασμα του μικρού παιδιού.

Παρόλα αυτά οι συναισθηματικές αύτες εκδηλώσεις της μητέρας οφείλονται στην 'καχεκτική' και 'φιλασθενή' φύση της κόρης όπως αναγνωρίζει ο αφηγητής. Άρα διαπιστώνεται πως η εντόνη προσοχή που είχε η Αννιώ, οφείλεται στην αρρώστια της.

Όταν η κόρη πεθαίνει, η μάννα φέρνει στο σπίτι ένα άλλο κοριτσάκι στην οικογένεια. Όπως και με το πεθαμένο παιδί της, όλη της η προσοχή και αγάπη διοχετεύεται στο καινούριο μέλος. Όταν κοπέλα πλέον παντρεύετε και προικίζεται, διαγράφει πάσα σχέση με την οικογένεια που την μεγάλωσε. Έτσι, τα αδέλφια,

(...) είχον λόγους να πιστεύσουν ότι και η μητήρ αρκετά εδιδάχθη εκ του μαθήματος εκείνου. Αλλ' οποία υπήρξεν η έκπληξις των, όταν, ολίγας μετά τους γάμους ημέρας, την είδον να έρχεται εις την οικίαν σφίγγουσα τρυφερώς εις την αγκάλην της εν δεύτερον κοράσιον, ταύτην την φοράν εν σπαργάνοις!

Κάθε άλλο η μάνα φέρνει και δεύτερο αντικατάστατο νήπιο της Αννιώς. Πλέον τα αδέλφια

κουρασμένα να μεγαλώνουν κόρες άλλων, παραπονίουνται στην μητέρα, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα. Η μανία της μάνας για την φροντίδα ενός κοριτσιού δείχνει μια βασανισμένη συνείδηση, η οποία περιφέρεται συνεχώς γύρω από ένα συναίσθημα: την ενοχή. Η μάνα έχει μια ενοχική συνείδηση η οποία δεν την αφήνει να απελευθερωθεί και ούτε να αποστασιωποιηθεί από αυτή την ανεξέλεκτη ανάγκη για μια κόρη. Όπως φανερώνει και ο τίτλος του διηγήματος, η μητήρα του αφηγητή έχει διαπράξει ένα αμάρτημα, το οποίο και του εξομολογείται. Πριν χρόνια σκότωσε άθελα της την πρώτη της κόρη, πριν ακόμα την Αννιώ. Η ιδια η μητέρα αναφέρει,

Η ενοχή στέκεται μπροστά στους κριτές της συνείδησης.

Καθώς το λεγ' ο λόγος, ξένο παιδί 'ναι παίδεψι.

Μα για μένα η παίδεψι αυτή είναι παρηγοριά κι ελαφροσύνη. Γιατί όσο περισσότερο τυραννηθώ και χολοσκάσω, τόσο λιγότερο θα με παιδέψη ο Θεός για το παιδί που πλάκωσα.

Η μάνα έχει συνδέση τον πόνο με την συγχώρεση του Θεού και γι' αυτό συνειδητά αποφασίζει να τυραννιέται με νέα κορίτσια κάθε φορά. Σε ένα άλλο σημείο του έργου ο γίος προσπαθεί να την γαληνεύσει λέγοντας της για το ''απρομελέτητον και αβούλητον αμάρτημα, την άκραν του Θεού ευσπλαχνία''. Για λίγο διάστημα η μητέρα φαίνεται καλύτερα. Όταν όμως στο τέλος της δίνεται η άφεση αμαρτιών από τον Παρτριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως αυτή λέει στο γιο της,

Τι να σε πω παιδί μου! Ο Πατριάρχης είναι σοφός και άγιος άνθρωπος. Γνωρίζει όλες τες βουλές και τα θελήματα του Θεού και συγχωρνά τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Μα, τι να σε πω! Είναι καλόγερος. Δεν έκαμε παιδιά, για να μπορή να γνωρίση τι πράγμα είναι το να σκοτώνει κανείς το ίδιο το παιδί του!

Η τραγική αυτή εξέφραση της μάνας υποδηλώνει πως η συνείδηση είναι ατομική και πως ο κάθε άνθρωπος πορεύεται ανάλογα με την εσωτερική του φωνή, ασχέτως από τις εξωτερικές φωνές οι οποίες πολλές φορές είναι πολύ πιο σπλαχνικές από τη δική του. Εν τέλη, τόσο ο παραδείσος όσο και η κολάση βρίσκονται μέσα στην ατομική συνείδηση.

* Εικόνες από το Pinterest

#διήγημα